เกิดเป็นหญิงไทย อย่าให้แพ้ชาติใดในโลก งานก็ต้องปัง เรื่องครอบครัวก็ต้องเป๊ะ ยืนหนึ่งเรื่องรับผิดชอบ อย่าให้บกพร่องซักหน้าที่ งานรัดตัว ครอบครัวก็ต้องดูแล ซิสสาวคะ หญิงไทยต้องทำให้ได้แบบนี้…และนี่คือมาตรฐานที่ผู้หญิงหลายคนกำลังเผชิญอยู่ จนหลายครั้ง
การดูแลเรื่องรอบตัวมากเกินไป จนไม่ได้กลับมาใส่ใจดูแลตัวเองเท่าที่ควร นอกจากใจจะพัง ร่างกายของเราก็แอบซ่อนความบอบช้ำโดยไม่ได้แสดงออกมาเหมือนกันนะซิส ในวันนี้เราจะมาทำความรู้จักโรคสตรี ที่ฟังจนชิน แต่ไม่อยากอินเอาซะเลย
เนื้องอกมดลูก ภัยเงียบที่ผู้หญิงไม่ควรละเลย
ปัญหาภายในของคุณผู้หญิงนั้นไม่ใช่เรื่องไกลตัว โดยเฉพาะเนื้องอกมดลูกที่พบบ่อยในผู้หญิงและมีเพียงประมาณ ร้อยละ 20 – 30 ที่แสดงอาการ กว่าจะรู้ตัวขนาดของเนื้องอกอาจเพิ่มขึ้นจนส่งผลกระทบกับอวัยวะใกล้เคียง ส่งผลให้อาการแย่ลงหรือการรักษามีความซับซ้อนยิ่งขึ้น การใส่ใจสัญญาณเตือนและรู้เท่าทันโรคนี้จึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เข้ากับคำที่ว่า เป็นนะแต่ไม่แสดงออกไม่ให้รู้หรอก 20-25% ของผู้หญิงวัยทำงานทุกคนมีโอกาสเป็นโรคเนื้องอกมดลูก และในทุกๆ 1,000 คนของผู้หญิงที่เป็นเนื้องอกมดลูกนั้น มีโอกาสเป็นมะเร็งได้ 1 คน ด้วยเหตุนี้เองจึงทำให้เราควรที่จะทำความรู้จักกับโรคเนื้องอกมดลูกเอาไว้ เพื่อหมั่นสังเกตและป้องกันให้ตัวเองปลอดภัยและห่างไกลจากภัยเงียบสำหรับผู้หญิงนี้ให้ได้มากที่สุด
รู้จักเนื้องอกมดลูก
เนื้องอกมดลูกคือโรคของกล้ามเนื้อมดลูก โดยการโตของเนื้องอกอาจโตในโพรงมดลูกหรือโตเป็นก้อนนูนจากมดลูก ซึ่งการเติบโตจะค่อย ๆ โตไปอย่างช้า ๆ หรืออาจมีขนาดเท่าเดิม ซึ่งขนาด ตำแหน่ง และจำนวนที่พบจะแตกต่างออกไปในผู้ป่วยแต่ละบุคคล พบได้บ่อยในผู้หญิงอายุ 30 – 40 ปี ส่วนใหญ่เนื้องอกมดลูกไม่ทราบสาเหตุที่ชัดเจน แต่ฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนที่สร้างจากรังไข่สามารถกระตุ้นให้เนื้องอกมีขนาดโตขึ้นได้ ในขณะเดียวกันหากเข้าสู่วัยทองหรือหมดประจำเดือนขนาดของเนื้องอกก็สามารถเล็กลงได้
ชนิดเนื้องอกมดลูก
เนื้องอกมดลูก (Myoma Uteri หรือ Uterine Fibroid) มีทั้งชนิดธรรมดาและชนิดที่เป็นมะเร็ง โดยส่วนใหญ่เกิดจากชั้นกล้ามเนื้อของมดลูกที่เป็นเนื้องอกธรรมดามากกว่า ซึ่งแบ่งได้ตามนี้
- เนื้องอกบริเวณผิวนอกผนังมดลูกหากขนาดโตมากอาจเบียดอวัยวะอื่นหรือนำมาซึ่งอาการปวดรุนแรงได้
- เนื้องอกในเนื้อมดลูกหรือในผนังมดลูกส่งผลให้ปวดประจำเดือน ประจำเดือนมามาก มีบุตรยาก ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับขนาดและตำแหน่งของเนื้องอก
- เนื้องอกในโพรงมดลูกส่งผลให้ประจำเดือนมาก ผิดปกติ ปวดประจำเดือน มีบุตรยาก และมีโอกาสแท้งบุตร
สาเหตุที่ทำให้เกิดเนื้องอกในมดลูก
ปัจจุบันในทางการแพทย์นั้นยังไม่พบสาเหตุที่แท้จริง และไม่ได้เกี่ยวข้องกับการติดเชื้อโรคใดๆ แต่ปัจจัยส่วนหนึ่งเป็นเรื่องของกรรมพันธุ์ และพบว่ามีความสัมพันธ์กับฮอร์โมนเอสโตรเจนซึ่งสร้างในรังไข่ ซึ่งเป็นเหตุผลที่ว่าทำไมหญิงวัยเจริญพันธุ์จึงมีอัตราการเกิดเนื้องอกในมดลูกสูง และเนื้องอกมักจะฝ่อตัวเล็กลงหลังจากเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน โดยตัวเนื้องอกนี้มักเจอในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์คือ มีประจำเดือนไปสัก 3 ปี 5 ปี 10 ปี แล้วเริ่มตรวจเจอว่ามีเนื้องอกมดลูก
เนื้องอกมดลูก เกิดขึ้นได้อย่างไร
โรคนี้ยังไม่สามารถระบุสาเหตุของการเกิดได้อย่างแน่ชัด แต่สามารถสันนิษฐานได้ 3 ประการ ดังนี้
- เกิดจากกรรมพันธุ์หากมีคนในครอบครัวเป็นเนื้องอกอาจทำให้มีความเสี่ยงในการเป็นเนื้องอกได้มากยิ่งขึ้น
- ฮอร์โมนการทำงานของฮอร์โมนเพศหญิงบางประเภท เช่น ฮอร์โมนเอสโตรเจน อาจเป็นตัวเร่งให้เกิดการเจริญเติบโตของเซลล์ เมื่อเซลล์กล้ามเนื้อตอบสนองต่อการทำงานของฮอร์โมนผิดปกติ จึงมีการสร้างเซลล์ที่ผิดปกติไปด้วย
- การใช้ยาเช่น ยาคุมกำเนิดจะมีฮอร์โมนบางตัวที่อาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดการเพิ่ม หรือกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์เนื้องอกในมดลูกได้
ตรงนี้นี่เองที่บอกได้ว่าทำไมคนในวัย 50 ปีขึ้นไปถ้ามีเนื้องอกในกล้ามเนื้อมดลูก แล้วอยู่ๆ เนื้องอกฝ่อไปได้เองเอง เพราะคนในวัยนี้ฮอร์โมนจะหมดแล้ว เนื้องอกจึงไม่มีอะไรเลี้ยงในที่สุดจึงฝ่อไป อีกประการที่สำคัญก็คือปัจจัยจากสภาวะแวดล้อมและไลฟ์สไตล์การใช้ชีวิตการกินอยู่ของคนในยุคปัจจุบัน การรับประทานเนื้อสัตว์มากๆ เนื้อแดงมากๆ การดื่มแอลกอฮอล์ พฤติกรรมเหล่านี้ก็เป็นการเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดเนื้องอกได้มากทีเดียว
อาการอะไรที่ต้องเอะใจแล้ว
เนื้องอกมดลูกส่วนใหญ่จะมาด้วย 3 อาการหลัก ๆ
- อาการแรกที่เจอเยอะที่สุดคือ คนไข้จะคลำได้ก้อนที่ท้องน้อย
ซึ่งถ้าเกิดผู้หญิงเราคลำก้อนที่ท้องน้อยได้ ส่วนมากจะเป็นเนื้องอกมดลูก สังเกตดูจากคนท้อง กว่าจะเห็นว่าตั้งครรภ์ก็ประมาณ 4-5 เดือนไปแล้ว เช่นเดียวกัน เนื้องอกมดลูกนี้ก็ต้องทำให้มดลูกมีขนาดโตเท่ากับคนท้อง 4-5 เดือนแล้ว ซึ่งประมาณสัก 15 เซนติเมตรขึ้นไปถึงจะคลำเองได้จากหน้าท้อง
- อาการที่พบบ่อยที่ทำให้คนไข้ต้องมาพบคุณหมอสูตินรีเวช คือมีประจำเดือนออกเยอะ
เพราะตัวเนื้องอกไปเบียดโพรงมดลูก ทำให้ประจำเดือนออกเยอะ แล้วบางทีออกเยอะมากเป็นลิ่มเลือดเป็นก้อนเลือด บางคนให้ประวัติว่า เป็นประจำเดือนแล้วเป็นลม แล้วก็ต้องไปรับเลือดที่โรงพยาบาลทุกครั้งที่เป็นประจำเดือน อันนี้จะมีบ้างประปราย
- อาการที่สามมักจะเกี่ยวข้องกับการมีบุตรยาก
จะตรวจพบเมื่อคนไข้ไปตรวจกับหมอผู้เชี่ยวชาญด้านมีบุตรยาก พออัลตราซาวนด์ถึงจะเจอ อันนี้มักจะเป็นลักษณะก้อนเล็ก ๆ ไม่บ่งอาการอะไร บางทีอาจจะมีก้อนแค่ 1-2 เซนติเมตรอยู่ในโพรงมดลูก ไปขวางการฝังตัวของทารกทำให้มีบุตรยาก
อาการที่รุนแรง
บางคนมีเลือกออกเยอะ ก็มีอาการโลหิตจางได้ หรือบางคนที่ลักษณะก้อนมันยื่นออกไปข้างนอก หมายถึงไม่ได้ยื่นเข้าไปในโพรงมดลูก ก็จะทำให้ไม่มีประจำเดือนออกเยอะ แต่มันจะยื่นเข้าไปในอุ้งเชิงกรานหรือว่าในท้องน้อยของเรา อันนี้ก็จะไปกดเบียดลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ ที่เจอบ่อยก็คือ มันเบียดมาข้างหน้า ก็จะกดกระเพาะปัสสาวะ ทำให้คนไข้ปัสสาวะบ่อย คนไข้อาจจะเข้าห้องน้ำทุกชั่วโมง นอนหลับไปแล้วก็ต้องตื่นมาเข้าห้องน้ำทุก 2-3 ชั่วโมง นอนไม่เต็มอิ่ม อันนี้ก็จะส่งผลถึงคุณภาพชีวิตคนไข้
เมื่อไหร่ที่ต้อง ผ่าตัดเนื้องอกมดลูก
เมื่อไหร่จะต้องผ่าตัดก็ขึ้นอยู่กับหลายอย่างทั้งอายุของคนไข้ และคนไข้ต้องการมีบุตรหรือไม่
- ถ้าคนไข้เป็นเนื้องอกแต่ยังต้องการมีบุตร หมออาจพิจารณา ผ่าตัดเนื้องอกมดลูก โดยเอาเฉพาะตัวเนื้องอกออก โดยยังคงเก็บมดลูกไว้เพื่อการมีบุตรต่อไป ซึ่งการผ่าตัดนี้ก็สามารถทำการผ่าตัดผ่านกล้องได้
- ถ้าคนไข้อายุเริ่มมากมีบุตรพอแล้ว หมอก็อาจจพิจารณาผ่าตัดโดยตัดมดลูกออกไปเลย ซึ่งวิธีผ่าตัดที่ดีที่สุดก็คือการผ่าตัดมดลูกด้วยการส่องกล้องโพรงมดลูกผ่านช่องคลอด ซึ่งวิธีนี้เป็นการผ่าตัดแบบไร้แผล เป็นหนึ่งในรูปแบบการผ่าตัดแบบ MIS
กรณีคนไข้อายุค่อนข้างมาก เช่นในวัยหมดประจำเดือนแล้ว หมอก็อาจจะใช้วิธีการติดตามเพื่อสังเกตการเปลี่ยนแปลงของขนาดก้อนแทน นอกจากนั้นก็ต้องดูลักษณะของก้อนเนื้องอก อาการที่แสดงด้วย สิ่งเหล่านี้จะเป็นสิ่งที่หมอพิจารณาก่อนที่จะเลือกวิธีการรักษา
การป้องกันการเกิดเนื้องอกในมดลูก
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาคุมที่มีปริมาณของฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงๆ
- ออกกำลังกายเป็นประจำ ควบคุมน้ำหนัก
- หมั่นสังเกตตัวเองว่ามีอาการผิดปกติอะไรบ้าง แล้วรีบไปพบแพทย์
- ตรวจร่างกายประจำปี ตรวจภายใน อัลตราซาวด์ช่องท้อง อัลตราซาวด์มดลูก
เพราะร่างกายผู้หญิงซับซ้อน แต่ก็ไม่ยากเกินเข้าใจ หากซิสสาวทั้งหลายพบเจอความผิดปกติอะไร ให้หมั่นสังเกตุด้วยตัวเองและรีบมาพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยอาการต่อไปนะคะ เป็นผู้หญิง ต้องเอาจริงกับทุกเรื่อง อย่าลืมดูแลตัวเอง เพราะคนที่เรารักและรักเรารอเราอยู่นะคะ
ด้วยความห่วงใยจาก The herniverse เพราะเราเข้าใจทุกมิติของผู้หญิง
